پروتز سینه، آری یا نه؟
متقاضیان همیشه درصدد بزرگ‌کردن سینه نیستند، بلکه گاه می‌خواهند ایرادهایی را که در سینه دارند اصلاح کنند. زیباسازی یا اصلاح یک جراحی محسوب می‌شود و ممکن است عوارضی را هم به دنبال داشته باشد. این هفته با دکتر حمید ملکان‌راد، فوق‌تخصص جراحی پلاستیک و زیبایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش درباره خوبی‌ها و بدی‌های پروتزسینه گفت‌وگو کردیم.
پروتز سینه چیست و از چه موادی ساخته می‌شود؟
پروتز‌ها پوششی سیلیکونی دارند که قبلا داخل آن را با سرم نرماسالین پر می‌کردند. فایده این نوع سیلیکون آن بود که جراح می‌توانست پوشش سیلیکونی را لوله کرده (بدون آن که داخلش مایعی وجود داشته باشد) و از سوراخ کوچکی که روی پوست سینه ایجاد کرده بود به داخل سینه منتقل کند و بعد داخل محفظه سیلیکونی را از مایع پر کند، اما اشکال این نوع سیلیکون‌ها این بود که بیمار هنگام حرکت حس می‌کرد داخل سینه‌اش مشکی وجود دارد که از آب پر شده و تکان می‌خورد که احساس ناخوشایندی است. اشکال بعدی این بود که به مرور زمان ناحیه‌ای از پوشش سیلیکونی چروک‌خورده و از همان ناحیه پاره و سرم خالی می‌شد.
آیا خالی‌شدن سرم به بافت سینه صدمه‌ای هم می‌رساند؟
خیر، سرم نرماسالین بعد از خروج از محفظه بسرعت در بافت پخش شده و قابلیت جذب داشته و اثر بدی روی سینه نمی‌گذاشت.
پروتز‌های فعلی چه جنسی دارد؟
پروتز‌هایی که امروزه در جراحی‌ها استفاده می‌کنیم پوشش سیلیکونی دارند، ولی داخل آن با ژل سیلیکون پر شده و براساس انتخاب بیمار، میزان پرشدگی‌شان متفاوت است و اندازه‌های خاص دارد. جنس روی پروتز‌ها نیز مختلف بوده و ممکن است صاف یا زبر باشد. البته شکل آنها هم فرق می‌کند؛ بعضی گرد است و بعضی نیز مانند یک قطره اشک بوده که قسمت فوقانی آن باریک‌تر و پایین آن پهن‌تر و بزرگ‌تر است. انتخاب آن نیز به عهده بیمار است.
آیا پروتز فقط در سینه کاربرد دارد؟
خیر، پروتز سینه را می‌توان در فردی که مثلا در اثر تصادف قسمتی از استخوان جمجمه‌اش یا قسمتی از استخوان حفره چشمش از بین رفته، استفاده کرد. البته در زیباسازی گونه نیز به کار می‌رود. پروتز‌های صورت هم دو نوع است؛ سیلیکونی و مدپوری (ماده مصنوعی حفره‌داری است که بعد از قراردادن، بافت به داخلش نفوذ کرده و چون سلول‌های خونی که با میکروب‌ها مبارزه می‌کنند می‌توانند وارد شوند، احتمال عفونت در این نوع کمتر است).
پروتز سینه می‌تواند در آینده مشکلاتی برای فرد به‌وجود آورد؟
تا به حال مشکل خاصی گزارش نشده است، فقط کسانی که پروتز سینه دارند حتما باید برای سونوگرافی یا رادیوگرافی به رادیولوژیستی مراجعه کنند که در این باره تجربه دارد. ضمن این که وجود پروتز، ماموگرافی یا سونوگرافی را کمی با مشکل مواجه می‌کند.
شیردهی چطور؟
در شیردهی هیچ تاثیری ندارد، زیرا پروتز در دو نقطه جای داده می‌شود؛ زیر بافت پستان یا زیر بافت عضله. خونرسانی بافت پستان نیز تغییر نمی‌کند. خانمی که به طور ذاتی توانایی شیردهی دارد، با پروتز نیز می‌تواند این کار را انجام دهد.
دوام آن چقدر است؟
به نظر من تا وقتی ضربه جدی به پروتز وارد نشده، مشکلی برای آن به‌وجود نمی‌آید.
آیا پروتزگذاری عوارضی هم دارد؟
بله، این عوارض به دو دسته کوتاه‌مدت و درازمدت تقسیم می‌شوند. از شایع‌ترین عوارض کوتاه‌مدت می‌توانیم به عفونت اشاره کنیم. به طور کلی ورود هر جسم خارجی در بدن می‌تواند احتمال عفونت را بالا ببرد. در درازمدت هم شایع‌ترین عارضه، کپسولار کانترکچر است. وقتی بافت خارجی درون بدن قرار می‌گیرد، بدن یک لایه هم‌بندی کیسه‌مانند را به دور آن تشکیل می‌دهد و بافت خارجی را درون کیسه‌ای حبس می‌کند. این حالت ممکن است باعث شود بافت‌های کلاژنی اطراف دچار انقباض‌شده و پروتز را تحت فشار قرار دهد. شرایط به‌وجود آمده شکل پروتز را تغییر می‌دهد و به دنبال آن شکل سینه نیز تغییر می‌کند و بدشکل می‌شود. البته درد نیز ایجاد می‌شود. پس علامت اصلی در درازمدت، درد و ایجاد نامنظمی در شکل سینه است.
میزان شیوع این آسیب زیاد است؟
آمار‌های مختلفی ارائه می‌شود؛ بین 3 تا 30 درصد، ولی به نظر من 3 درصد بیشتر به واقعیت نزدیک است.
اندازه پروتز سینه را همیشه بیماران تعیین می‌کنند؟
اندازه پروتز با همفکری بین پزشک و بیمار تعیین می‌شود. البته ما استانداردهایی داریم که باید به آنها دقت کنیم؛ یعنی دور سینه با دور باسن باید تناسب داشته باشد. ولی در ایران شایع‌ترین شکایتی که بیمار بعد از عمل جراحی دارد، این است که ای کاش پروتز بزرگ‌تری انتخاب می‌کرد.
پروتز‌ها در خانم‌هایی که مثلا به دلیل بیماری سرطان سینه قسمتی یا تمام بافت سینه خود را از دست داده‌اند نیز کاربرد دارد؟
علاوه بر سرطان سینه، بیماری‌هایی وجود دارد که به طور مادرزادی یک طرف قفسه سینه رشد خوبی ندارد و فرد دچار نوعی عدم تقارن در دو طرف بدنش می‌شود. در این مواقع باید بازسازی انجام شود. برای این کار سینه را کمی پاکسازی کرده؛ یعنی بافت‌های اضافه را بر می‌داریم و پروتز می‌گذاریم، اما مشکل اینجاست اگر پروتز را به تنهایی بگذاریم زیر پوست نازک بدن براحتی قابل لمس است به همین دلیل از راه دیگری که تزریق چربی است برای ترمیم استفاده می‌کنیم تا سینه طبیعی‌تر به نظر برسد.
چربی از ناحیه‌ای از شکم گرفته می‌شود که از نظر جنس شباهت بیشتری به بافت سینه دارد. چربی به ناحیه سینه تزریق می‌شود و بعد از این که ضخامت مشخصی پیدا کرد، پروتز را زیر آن جای می‌دهیم ولی راه خیلی بهتر این است که چربی از ناحیه تحتانی شکم بخصوص در خانمی که زایمان هم داشته گرفته و از طریق تزریق به سینه منتقل شود. ممکن است این چربی‌ها
به‌تنهایی بتواند حجم کافی تولید کند (یعنی بتوان شکلی مانند سینه مقابل به دست آورد) اگر نتوانیم این کار را بکنیم مجبور به استفاده از سیلیکون خواهیم بود.
آیا تزریق چربی روش بهتری نیست؟
خیر، برای تزریق چربی حداقل به 300 سی‌سی چربی نیاز داریم. به دست‌آوردن این حجم از چربی کار دشواری است و خیلی از بدن‌ها چنین بافتی ندارند و خاصیت این بافت این است که هر چقدر بیشتر تزریق شود، احتمال جذبش بالاتر می‌رود. مثلا وقتی در صورت ده سی‌سی چربی تزریق می‌کنیم، ممکن است فقط
3 سی‌سی آن باقی بماند و نیاز به چند بار تزریق داشته باشیم. در سینه نیز به همین ترتیب است و همیشه نمی‌توانیم نتیجه صد درصد و قطعی از این راه به دست آوریم.
معمولا چنین جراحی‌هایی برش‌هایی را هم بر جای می‌گذارد. آیا ناحیه برش را می‌توان از بین برد؟
از راه‌های مختلفی می‌توان پروتز را گذاشت؛ از راه زیر بغل، از راه زیر سینه و از طریق برشی در ناحیه هاله سینه. ولی به نظر من راه زیر بغل روش مناسبی نیست، زیرا نمی‌توان سیلیکون را به‌دقت جا‌گذاری کرد. ولی دو روش دیگر بهتر است. برش زیر سینه برشی شش تا هفت سانتی‌متری است که بعد از یک سال، خط کمرنگی از آن باقی می‌ماند. دور هاله قهوه‌ای سینه هم کمترین جلب توجه را می‌کند. البته در مواردی که از طریق دور هاله سیلیکون وارد می‌شود باید به قطر آن توجه داشته باشیم.